Παρατίθεται το νομοθετικό πλαίσιο για την αστεγία, καθώς και οι δράσεις που έχουν αναπτυχθεί ή σχεδιάζονται για την καταπολέμησή της. Οι παρακάτω δράσεις επιχειρούν να καλύψουν ένα ευρύ φάσμα αναγκών αστέγων πολιτών ή πολιτών που βρίσκονται σε κίνδυνο έλλειψης στέγης και περιλαμβάνουν:
1. Ορισμός του αστέγου
Με το άρθρο 29 (παρ. 1 και 2) του Ν.4052/2012 (ΦΕΚ 41 τ. Α΄), όπως τροποποιήθηκε με την υποπαράγραφο Α.2. του Ν.4254/2014 (ΦΕΚ 85 τ. Α΄), θεσπίστηκε ο ορισμός του αστέγου ως ευπαθούς κοινωνικής ομάδας στην οποία παρέχεται κοινωνική προστασία. Συγκεκριμένα ορίζονται τα ακόλουθα:
«Αναγνωρίζονται οι άστεγοι ως ευπαθής κοινωνική ομάδα, στην οποία παρέχεται κοινωνική προστασία. Ως άστεγοι ορίζονται όλα τα άτομα που διαμένουν νόμιμα στη χώρα, τα οποία στερούνται πρόσβασης ή έχουν επισφαλή πρόσβαση σε επαρκή ιδιόκτητη, ενοικιαζόμενη ή παραχωρημένη κατοικία που πληροί τις αναγκαίες τεχνικές προδιαγραφές και διαθέτει τις βασικές υπηρεσίες ύδρευσης και ηλεκτροδότησης. Στους αστέγους περιλαμβάνονται ιδίως αυτοί που διαβιούν στο δρόμο, σε ξενώνες, αυτοί που φιλοξενούνται από ανάγκη προσωρινά σε ιδρύματα ή άλλες κλειστές δομές, καθώς και αυτοί που διαβιούν σε ακατάλληλα καταλύματα».
2. Προδιαγραφές λειτουργίας δομών για αστέγους
Με την υπ΄αρ. Δ23/οικ.19061−1457/22-04-2016 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 1336 τ. Β΄), που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 29 του Ν.4052/2012 (ΦΕΚ 41 τ. Α΄), καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις λειτουργίας Υπνωτηρίων, Ανοικτών Κέντρων Ημέρας Αστέγων, Ξενώνων Μεταβατικής Φιλοξενίας και Υποστηριζόμενων Διαμερισμάτων για αστέγους.
3. Πρόγραμμα Στέγαση και Εργασία
Οι όροι και οι προϋποθέσεις υλοποίησης του προγράμματος Στέγαση και Εργασία καθορίζονται
- Το άρθρο 15 του ν. 4756/2020 (Α΄ 235) «Μέτρα ενίσχυσης των εργαζομένων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, κοινωνικοασφαλιστικές ρυθμίσεις και διατάξεις για την ενίσχυση των ανέργων»,
- Η με αριθ. Δ13οικ./42815/24-6-2021 Κ.Υ.Α. (Β΄2788) «Καθορισμός των όρων και των προϋποθέσεων υλοποίησης Προγράμματος με τίτλο «Στέγαση και Εργασία για τους αστέγους»,
- Η με αριθ. Δ13οικ./62914/28-8-2021 (ΑΔΑ: 63ΩΦ46ΜΤΛΚ-ΓΒ9) Πρόσκληση υποβολής Αιτήσεων Χρηματοδότησης για το πρόγραμμα Στέγαση και Εργασία για τους αστέγους.
4. Επίδομα Στέγασης
Οι όροι και οι προϋποθέσεις υλοποίησης του προγράμματος Επίδομα Στέγασης καθορίζονται στην αριθ.71670/2021 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 4500 τ.Β΄), που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση των άρθρων 3 και 15 του Ν.4472/2017 (ΦΕΚ 74 τ.Α΄), καθώς και στο άρθρο 78 του Ν.4611/2019 (ΦΕΚ 73 τ.Α΄) και στα άρθρα 17 και 18 του Ν.4659/2020 (ΦΕΚ 21 τ.Α΄).
5. Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης
Με την υπ΄αρ.Δ13/οικ./53923/2021 (ΦΕΚ 3359 τ.Β΄), που εκδόθηκε κατ΄ εξουσιοδότηση του άρθρου 235 του Ν.4389/2016 (ΦΕΚ 94 τ.Α΄), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 22 του Ν.4445/2016 (ΦΕΚ 236 τ.Α΄) και το άρθρο 22 του Ν.4549/2018 (ΦΕΚ 105 τ.Α΄), υλοποιείται το πρόγραμμα Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα με στόχο την καταπολέμηση της ακραίας φτώχειας. Οι δικαιούχοι του εντάσσονται, κατόπιν αίτησής τους, αυτομάτως στις παροχές του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους.
6. Δωρεάν περίθαλψη ανασφαλίστων
Με την υπ΄ αρ. Α3(γ)/ΓΠ/οικ.25132 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 908 τ.Β΄) που εκδόθηκε κατ΄εξουσιοδότηση του άρθρου 33 του Ν.4368/2016 (ΦΕΚ 21 τ.Α΄), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 68 του Ν.4370/2016 (ΦΕΚ 37 τ.Α΄) προβλέφθηκε η δωρεάν ισότιμη πρόσβαση όλων των ανασφαλίστων πολιτών για ιατρική περίθαλψη στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα δωρεάν πρόσβασης σε φαρμακευτική περίθαλψη για οικονομικά αδύναμους και άλλες ευάλωτες κατηγορίες ανασφαλίστων πολιτών.